DDK’ya Tartışmalı Yetki!

"Belediye Başkanları da Görevden Alınabilecek”

TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasa ile Devlet Denetleme Kurulu’na (DDK) herhangi bir yargı kararı olmaksızın kamu görevlilerini görevden uzaklaştırma yetkisi verildi.

30 Ocak’ta AK Parti, MHP ve BBP milletvekillerinin oylarıyla kabul edilen “191 Sıra Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile DDK’ya, “ilgili kurul üyesi” veya “denetçisi” aracılığıyla her kademeden kamu görevlisini görevden uzaklaştırma yetkisi tanındı.

Bu düzenlemeyle, 2443 sayılı Devlet Denetleme Kurulu Kanunu’nun 6. maddesi baştan aşağı yeniden yazıldı. DDK artık bakanlıklar, valilikler, belediyeler, Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT), BDDK, SPK, barolar, tabip odaları ve kamu bankaları gibi kurumlarda görev yapan kamu personelini yargı kararı olmaksızın görevden alabilecek.

Seçilmiş Belediye Başkanları da Hedefte

Düzenlemenin en dikkat çeken yönü, seçilmiş yerel yöneticileri de kapsaması. İdari açıdan İçişleri Bakanlığı’na bağlı olan belediye başkanları, bir DDK üyesinin kararıyla görevden uzaklaştırılabilecek. Bu durum, demokratik temsil açısından ciddi tartışmalara yol açtı.

CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Artık bir soruşturma, kovuşturma veya yargı kararına gerek kalmadan, Cumhurbaşkanı’nın talimatıyla seçilmiş belediye başkanları dahi görevden uzaklaştırılabilecek. Bu düzenleme, demokratik hukuk devleti ilkesine açıkça aykırıdır,” dedi. CHP, düzenlemenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne başvuracak.

DDK İcra Organına Dönüşüyor

Yeni düzenlemeyle birlikte DDK yalnızca denetim yapan bir kurum olmaktan çıkıyor. Artık DDK’nın “ilgili kurul üyesi” veya “denetçisi”, şu durumlarda herhangi bir yargı kararı olmaksızın kamu görevlilerini görevden alabilecek:

    •    Denetimi güçleştiren davranışlarda bulunulması,

    •    Görevde kalmanın kamu zararını artıracağının anlaşılması,

    •    Suç delillerinin karartılma şüphesi,

    •    Kamu hizmeti gerekleri açısından görevde kalmanın sakıncalı görülmesi.

Bu yetki; bakanlıklar, valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, KİT’ler, BDDK, SPK, RTÜK, barolar, tabip odaları, ticaret odaları, kamu bankaları, devlet ve vakıf üniversiteleri gibi birçok alanda kullanılabilecek.

AYM İki Kez Aykırı Bulmuştu

Bu tür düzenlemeler daha önce iki kez Anayasa Mahkemesi’nden dönmüştü. 2021 yılında 5 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile benzer bir düzenleme getirilmek istenmiş, AYM bu girişimi Anayasa’nın 33. maddesindeki dernek kurma hakkına aykırı bularak iptal etmişti. İkinci girişim ise torba yasa teklifine eklenmiş ancak muhalefetin tepkisi üzerine geri çekilmişti.

CHP, yeni düzenlemenin de aynı akıbeti paylaşacağı görüşünde. Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, “Cumhurbaşkanı DDK Başkanı’nı çağırıyor, ‘şu belediye başkanı hakkında denetim yap’ diyor, kurul üyesi gidip ‘görevde kalması sakıncalıdır’ diyerek seçilmiş belediye başkanını görevden uzaklaştırıyor. Bu düzenleme tamamen hukuka aykırı,” ifadelerini kullandı.