Çeşme Belediye Başkanı Aday Adayı CHP’li Muhittin Dalgıç’la Özel Röportaj

(Tüm Bölüm / 1-2-3)

4,5 yıl süren suskunluğunuzun ardından Kurban Bayramı’nda “Partim uygun görürse adayım.” dediniz ve Çeşme Belediye Başkanlığı için aday adayı olduğunuzu açıkladınız, genel merkezden bir işaret mi aldınız?

Partim tarafından geçen dönem aday gösterilmeyince kamuoyuna bir açıklama yapmıştım. Partimin yanındayım 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar partimle ilgili ve Çeşme Belediyesi ile ilgili konuşmayacağım, demiştim. Şimdi seçimler bitti, ortamda gördüğüm lüzum üzerine partim uygun görürse “adayız” dedik.

Çeşme’de hepimiz görüyoruz ortalığı, yollarından tutun, sineğinden, çöpünden hakikaten çok büyük bir sıkıntı var ve toplumla yüzleşmiyorlar maalesef.

Çeşme’de yaşayan vatandaşlarında, Çeşme’ye misafir olarak gelen vatandaşlarımızın da  belediyeden istediği 4 tane şey vardır; yol, su, sivrisinek ve çöp. Bunun haricinde kimse belediyeden bir şey istemez. Bedeli ne olursa olsun, bu sorunları çözmek zorundasınız.

Belediyeler şikayet makamı değil, çözüm yeridir, hizmet makamıdır.

Yönetenlerin şikayet etme hakkı yoktur, şikayet edemezler.

İşte ben de Çeşme’de  gördüğüm bu  ortam üzerine  “adayım” dedim.

Belediye Başkanı olursanız şimdilerde olduğu gibi Çeşme’de bulunan yerel basın ve gazeteciler yok sayılacak mı?

Çeşme Belediye başkanı olduğunuzda gazeteciler sizi ve Çeşme Belediyesi’nin icraatlarını sorgulayıp, eleştirebilecekler mi?

Ben üç dönem belediye başkanlığı yaptım, geçen dönem Çeşme’de ondan önce iki dönem Alaçatı’da ilişkilerimi herkes bilir. Ben bana yapılan hiç bir eleştiriye cevap vermedim aksine eğer yapılan eleştiride bir eksikliğim varsa bu eksiklikleri gidermeye çalıştım hep.

Bir belediye başkanının sosyal medyada yapılan her eleştiriye cevap verme hakkı yoktur, ondan ders çıkarma hakkı vardır. 

Çeşme’de bu dönemde gördüğüm yapıda basınla ve STK’larla iletişim kopmuş vaziyette. 

Gördüğüm tablo içerisinde yapılan her eleştiriye, üstüne saldırı niyetinde insanlara cevap veriliyor. Bu olmaz yakışıksızdır, dediğim gibi Belediyeler çözüm yeridir. 

Yerel halkla da, misafir olarak gelen vatandaşlarla da, basınla da, STK’larla da iletişimi ve ilişkileri doğru tutmak lazım.

Her şeyi tabii ki belediye kapasite olarak, ekonomik olarak, yazın nüfus yoğunluğundan, yapamayabilir ama niye yapamadığını insanlara da basına da anlatabilirsin. 

Ben belediye başkanıyken sabah çok erken sokaklardaydım. O zaman ortamı, çöpü, sokağı görürsünüz. 

Çeşme yüzölçümü olarak büyük ama üç beş gün içerisinde buraları dolaşıp tespitler yapılır, çözüm üretilir. 

Şimdi belki bu röportajı okuyanlar diyecektir ki, siz beş yıl başkanlık yaptınız her şeyi çözdünüz mü tamamen diye! 

Bu mümkün değil. Şikayet anlamında değil ama özellikle Büyükşehir yasası çıktıktan sonra köyler birleşti, büyükşehirle bir nevi evlilik yapıyorsunuz ve pek çok yetkiniz büyükşehire geçiyor. 

Bunların düzenlenmesi bile bir dönem sürdü, eğer bu döneme denk gelseydi Çeşme’yi batırırdık. Geçen dönemdeki o kaos ve yapılan işlemler, Alaçatı Belediyesi’nin birleşmesiyle geçen dönemdeki büyük sıkıntıların çoğunu bitirmiştik. Çünkü yetkiyle birlikte, bütün planlar değişiyor ve yeniden yapılıyor. 

Çeşme’nin sorunlarını biliyorum, şu an ilçemizdeki en büyük sorun ‘barınma’ dediniz, bu sorunu nasıl çözeceksiniz. Daha önceki döneminizde 412 konutluk projeniz vardı, bunu gerçekleştiremediniz, bu proje neden gerçekleşmedi? Barınma sorununu nasıl çözeceksiniz?

O konuda çok üzgünüm, üzgün olduğum kısmına gelince bu proje sona kalmış denildi, sonra apar topar yapıyor denildi, böyle bir şey yok.

Bunun bir planlaması var. Herkesin hakkını vermek lazım, o yer Nuri Ertan zamanında başlamış, Faik bey zamanında bitirilmiş, davalar kazanılmış, planlanları  başlamıştı. Bizim bu planlamaları sonuçlandırmamız 4 - 4,5 sene sürdü. Tam hazırlamıştık ki bu da dönemin sonuna geldi.

Biz orada o günkü maliyetler içerisinde, Türkiye’de geliri az olan insanların insanca yaşayabilecekleri tek katlı bağımsız yapılara bir yıl gibi kısa bir sürede sahip olabilecekleriydi. 

İddiamız buydu ve bunun olabileceğini göstermekti. Örnek bir proje olacaktı. 

120 bin civarında bir maliyet çıkıyordu, o dönem konut kredileri de % 0,60’lardaydı bir bile değildi. Tabi mülkiyet belediyenin olduğu için ciddi bir para belediyenin kasasına girecekti. Bugünkü miktarını bilmiyorum ama o zaman 70-80 milyondan fazla bu parayı da sadece bu gecekondu bölgesine harcayarak, buranın yollarını, kanallarını, arıtmasını, park / bahçesini yapmış olarak çıkmış olacaktık, maalesef engellendi. 

Örnek olabilecek bir projeydi.

Ayrıca Muhittin Dalgıç buradan ev alamaz! Ekonomik yapısı gereği ev alamaz çünkü burası 775’e tabidir.

Çok şükür ihtiyacım da yok. 

Bugün ne oldu? Milyonları geçen bir maliyet tablosu çıktı ortaya…

Bizim bitirip bıraktığımız bir çok planlama var, sonuca ulaştırıp, uygulamasını yapamadıkları.

Peki o dönem yerinize gelen yönetim kurulan kooperatifle anlaşsaydı şimdiye kadar gerçekleştirilebilir miydi bu sosyal konutu?

Tabiki kooperatifle anlaşarak gerçekleştirebilirlerdi. 

Şimdiki Belediye Başkanı; “Ben burayı yapacak müteahhit bulamıyorum gerekirse buraları arsa olarak tek tek satacağım.” demişti. Burada böyle bir şey olabilir mi?

Olabilir tabi ama o doğru bir yaklaşım değil, bitmiş proje var zaten, zamanı yeter uygularsa güzel olur ama diğer türlü arsaların tek tek satılması çürük diş gibi olur. İnsanın nasıl ağzında dişleri olmaz da tek tek yaptırmaya çalışır, burada da tablo böyle olur. Biraz imkanı ve durumu iyi olan güzel bir yer yapar, öbürü yapamaz ya da boş bırakır, çadır kente döner burası.

Bizim derdimiz zaten burada insanı toprak sahibi yapmak değil, konut sahibi yapmak olmalı. 

Bugün bankalardan kredi alman mümkün değil, zor iş ama devletle, ekonomik yapısı uygunsa büyükşehir belediyesi ile ortaklaşa konuşarak çözülebilir. 

Son zamanlarda Çeşme’yi tam anlamıyla bir talan zihniyeti var, kıyı işgalleri, kaçak inşaatlar, gece kondular, sahte tapu tahsis belgeleri ve turizm ruhsatı ile yapılan rezidanslarla ilgili düşünceleriniz neler, bu talan ve işgallerle nasıl baş edeceksiniz?

Ben başkanlık yaptığım dönemde çalışma arkadaşlarıma hep  şunu söyledim. Geri dönüşü çok zor olacak, yanlış işler ya da eksiklikler yapmayalım.

Masa - sandalye işgallerini bir günde kaldırırsınız  problem değil ama binayı kaçırırsanız, ilaveyi kaçırırsanız sizin tabirinizle talan edilmiş yeri kaçırırsanız  bir daha geri dönüşü zor olur. Yarayı çabuk tespit ederseniz tamiri kolay olur.

Dediğim gibi sıkı takiple, devletle ortaklaşa çözümleri var. Konuşup anlaşmanız lazım. 

Çeşme bir turizm bölgesi, en büyük muhataplarınızdan birisi Turizm Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.

Alanın neredeyse tamamı hemen hemen turizm alanı. Ben hafta da  bir bilemedin 15 günde   oradaydım. Hem derdimizi anlatır, hem çözüm noktalarını konuşurduk.Bugün sanırım bunlar yapılmıyor. 

Ben de bakıyorum, takip ediyorum adam bahçe çekme mesafesinin içine inşaat yapıyor,birde dikenli tel dikiliyor, bunlar kaçak sonradan yapılmış yapılar, belediyenin bunlara ruhsat vermemesi lazım imara aykırı. Belediyenin görevi işte tam da burada başlıyor. 

Bunlar ya gözden kaçırılıyor ya da göz yumuluyor. 

Takipsizlikten kaynaklanan bir durum var.

Bugün Google’dan baktığınızda Çeşme’nin tümünü saniyesinde görürsünüz. Bir evin havuzunu, bahçe duvarı yüksekliğini, yolunu. Belediyede de böyle bir sistem var, kimin nerede ne yaptığını anında görebilirsin. 

Çeşme ve Çeşme Liman kısmı şu an açık otopark alanı gibi kullanılmakta bununla ilgili bir çözümünüz  olacak mı. Şimdilerde otopark olarak kullanılan yıkılan Buzhane binasının yerine ne olacak?

Bizim geçen dönemde Çeşme çarşı girişinde bulunan Çeşme Futbol Sahasının taşınması ve bu bölgenin otopark olmasıyla ilgili çok ciddi bir çalışmamız vardı. Çeşme çarşı girişindeki otopark sorununu çözebilecek tek yapı burası çünkü. Diğer tarafta ise Ulusoy’un Çiftlikköy’e giderken dağ tarafında aldığı yer hızlandırıcı olarak ilk iş kullanabilir. 

Faik bey zamanında başlayan bizim devam ettirdiğimiz Kuş dediğimiz alan içerisinde bitme noktasında olan Akarca Mevkisi’ndeki bir planlama ile çözüme ulaşır.

Buzhane’ye gelince burası kent müzesine çevrilebilir, genel kullanıma açılabilir, kültür sanat etkinlikleri için merkezi bir yer olarak düşünülebilir.

Çeşme’nin belki de en önemli sorunlarından birisi de, insanlar hala  foseptiklerini vidanjörle çektiriyorlar. Foseptik, lağım, rögar, kanalizasyon gibi sorunları nasıl çözeceksiniz, arıtma, temiz su şebekesi, elektrik tellerinin alta alınması kısaca alt yapı ve üst yapı sorunları için planlamanız var mı?

Biz geçtiğimiz dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Bey ile birlikte Çeşme’nin hem kanalizasyon hem de temiz suyuya ilgili sıkıntılarını gidermek için ciddi anlamda bir çalışma yaptık.

6-7 sene önceki maliyetle 1 milyar 250 milyon civarında bir bütçeydi bugün 3 milyarı geçmiştir. Hatta ilk plot bölge olarak Şifne tarafından başlamak istedik, sebebine gelince buralarda yapılaşma hızlandıkça, tespit edilmeyen her aktarım istasyonu dert oluyor. 

Ama Çeşme’de su sıkıntısı başlayınca Ildır’dan başladık, orada hem barajımız var hem de Germiyan eski mahallesinde de bir kaç kuyu açılmıştı. % 67’ye varan kaçağı önledik, oradan  25 km’lik bir hat döşendi. Yıllık 250 milyon bir yatırımla Çeşme’nin 5 yıl içinde bütün her şeyini bitirmek için bir plan yapmıştık.

Şu anda aynı plan yapılıyor ama yerleşik hayatın olduğu alanlara kanalizasyon pek giremedi. 

Bir anda hepsini yapalım bitirelim diye bir zihniyet içerisine girerseniz, bugünkü kaos ortaya çıkar. Bölgesel yapmak gerekir ve planlar 5 yıllık olur 10 yıllık olur bu plana göre hareket edilir. Bugüne kadar beklemiş yapıyı iki saniyede çözmek mümkün değil. Devletle ve idarenin kuruluşları ile konuşarak yapılır.

Biz Ildır’dan başladığımızda 40-45 günlük bir sürede çıktık eğer burası SİT alanı içerisinde olmasaydı bir ayda 30 günde bitecekti. 45 günde bitirdik plan her şeydir, plan olmadan olmaz.

Çeşme Belediyesi güçlü bir belediye, ekonomik bütçesine baktığınızda parasal olarak ufak görünüyor belki ama mülkiyet yapısına bakıldığında diğer pek çok belediyeden güçlüdür. Bu tür yatırımlarda bu gücün kullanılması gerekir, yerleri o zaman satarsınız büyükşehire de gel seninle ortak yapalım dersiniz. 

Yer satma dediniz, Çeşme Belediyesine ait mülklerin bu kadar satılması doğru mu, bu satıştan elde edilen gelirler, Belediye olarak doğru yerlere harcanıyor mu?

Çeşme’de bizim ve bizden önceki belediyelerin satış ile ilgili böyle bir geleneği yok.Çok içeriğini bilmiyorum ama eğer siz belediye olarak bir yer satıyorsanız bunun karşılığı, kamuoyunda olmalı. 100 milyonluk satış yaptınız diyelim bu parayla alt yapı ya da meydan falan yapılabilmeli. Diğer türlü araba almak için, personel giderlerini ödemek için, etkinlik, konser yapmak için yer satılmaz. 

Eğer bunlar için satılıyorsa o zaman o belediye iyi yönetilmiyor demektir. Satıştan elde edilen gelir, yatırıma ve kamuya faydalı olacak şekilde kullanılmalıdır.

Çeşme Meydan Projesi sizin projenizdi, sizin bu projenizin  içerisin