ÇEŞME SUSUZLUĞA DOĞRU GİDİYOR: SU KRİZİNE KARŞI UZUN VADELİ ÖNLEMLER ŞART

Çeşme, Türkiye’nin en gözde tatil beldelerinden biri olmasının yanında, artık ciddi bir su krizi ile karşı karşıya. Özellikle yaz aylarında nüfusun katlanarak artması, kontrolsüz yapılaşma ve bilinçsiz su tüketimi, ilçedeki mevcut su kaynaklarını tehdit eder hale geldi. Kutlu Aktaş Barajı’nda bugün yaşanan dramatik düşüş, sadece mevsimsel bir kuraklığın değil, yıllardır süregelen bir ihmalin sonucudur. Barajdaki su miktarı %5,8 seviyesine düştü. 

Kapasite Tükendi, Alarm Zilleri Çalıyor

Kutlu Aktaş Barajı ilk inşa edildiğinde 25 milyon m³ su tutma kapasitesine sahipti. Ancak aradan geçen yıllarda baraj dibinde biriken mil ve çamur, bu kapasiteyi bugün 5 milyon m³ seviyelerine kadar düşürdü. Bu, Çeşme gibi yoğun sezonluk nüfus alan bir bölge için alarm niteliğindedir.

Sorunun Kaynağı: Plansızlık ve Umursamazlık

Sorun yalnızca doğa koşulları değil, insan eliyle büyütülmüş bir yönetim ve planlama yetersizliğidir. Yeni yapılan yüzlerce havuzlu villa, otel ve rezidans, su ihtiyacını katlayarak artırırken, altyapı aynı oranda gelişmemiştir. Çeşme’de hâlâ yağmur sularını kanalizasyona aktaran sistemler, içme suyunu çim sulamasında kullanan bahçeler, su arıtma ve geri kazanım sistemi olmadan çalışan oteller mevcuttur.

Çözüm Mümkün, Yeter Ki İrade Olsun

Su krizinin çözümü imkânsız değildir. Ancak bu, sadece birkaç geçici kampanya ya da sosyal medya duyurusuyla değil, kararlı, bilimsel ve kurallara dayalı bir stratejiyle mümkün olabilir. İşte Çeşme’nin geleceği için uygulanması gereken bazı temel tedbirler:

1. Su Kaynaklarının Korunması ve Genişletilmesi
• Kutlu Aktaş Barajı’nda biriken mil ve çamur tabakası acilen temizlenmeli, su tutma kapasitesi tekrar 12-15 milyon m³ seviyelerine çıkarılmalıdır.
• Karareis Barajı’nın su isale hattı tamamlanarak Çeşme’ye alternatif kaynak sağlanmalıdır.
• DSİ izni olmayan tüm kaçak sondaj kuyuları tespit edilmeli ve mühürlenmelidir.

2. Sürdürülebilir Mimari ve Şehircilik Zorunluluğu
• Yeni yapılacak tüm binalarda yağmur suyu toplama depoları zorunlu olmalıdır. Deposu olmayan yapıya inşaat ruhsatı verilmemelidir.
• Havuzların yalnızca deniz suyu ile doldurulmasına izin verilmeli, şebeke suyu kullanımına yasak getirilmelidir.
• Çim yerine az su isteyen bitkiler kullanımı teşvik edilmeli, büyük bahçelerde su kısıtlaması uygulanmalıdır.

3. Geri Dönüşüm ve Yeniden Kullanım Sistemleri
• Oteller, rezidanslar ve büyük çamaşırhaneler için su arıtma ve geri kullanım sistemleri zorunlu hale getirilmelidir.
• Araç yıkama istasyonlarının kullandıkları suyun en az %80’ini geri kazanma zorunluluğu olmalıdır.
• Gri su sistemleri (lavabo, duş ve çamaşır makinesi sularının tuvalet gibi alanlarda kullanımı) yaygınlaştırılmalıdır.

Su Krizi, Bir Yönetim Krizidir

Bugün Çeşme’de yaşanan su sıkıntısı, aslında bir doğal kaynak yetersizliği değil, bir yönetim zaafının ürünüdür. Yeterli teknik bilgi, kaynak ve çözüm modeli mevcutken, bu çözümleri hayata geçirmeye yönelik vizyon ve siyasi irade eksikliği en büyük engeldir.

Gelecek İçin Şimdi Harekete Geçilmeli

Su, geleceğin petrolüdür. Çeşme’nin marka değerini ve yaşam kalitesini korumak istiyorsak, bu kriz büyümeden harekete geçmek zorundayız. Sadece vatandaşları değil, belediye, valilik, bakanlıklar ve tüm yerel aktörler bu sürecin sorumluluğunu paylaşmalıdır.

Aksi halde, birkaç yıl sonra yalnızca susuzlukla değil, kaybedilen doğayla, düşen turizmle ve boşa giden yatırımlarla da karşı karşıya kalacağız.