YANGIN YERİNDEN NOTLAR

Bu kaçıncı yangın memleketimde. Son dönemlerde bu yangınların büyük bölümü elektrik kaçağından kaynaklanıyor. Yine öyle oldu. Ildırı Çaybaşında bir elektrik direğinden kaynaklanan ark, yerdeki otları ve sazlıkları yakmaya başladı. 

Daha iki üç gün önce birkaç yüz metre ileride de aynı gerekçe ile yangın çıkmış ama yayılmadan söndürülmüştü. 

Yangın ve kurumlara ilişkin pek çok konu konuşuldu. Ben biraz kurumsal yapıların iflası ile ilişkili olarak değerlendirmek istiyorum konuyu.

Bizdeki liberalizm uygulaması, çok alaturka karakter taşıyor. Onun için özelleştirmeler de, haraç mezat satış olarak yapıldı. Daha da önemlisi, kamu hizmetlerinin özelleştirmesinden sonra, kamu denetimi oldukça etkisizleşti.

Bolu’da yanan otelde olduğu gibi, Soma’da maden ocağının302 işçiye mezar olması gibi, İlliç’te denetimsizlik nedeniyle 9 işçinin toprak altında kalması gibi bu yangınlara neden olan elektrik şirketinin de denetlenmediği apaçık ortada. 

Yangın bölgesindeki elektrik hatlarının çoğu, elli küsur yıllık. Çok sık arıza veriyor ve günlük enerji ihtiyacını karşılayamıyor. Yarımada bölgesinde ama bilhassa Germiyan’da elektriğin kesilmediği ve arıza meydana gelmediği gün çok azdır. 

Defalarca elektrik kaçağından yangın çıkan, Ildırı’daki söz konusu bölgedeki kablolar zaten görüntü olarak bile perişan durumdaydı. Yangın devam ederken, elektrik kesintisinden de yararlanarak şirket, birçok yerde yenileme ve tamir yaptı. Ama iş işten geçtikten sonra. 

Yangın sırasında gözlenen diğer bir kurumsal sıkıntı da belediyelerin, yol kenarlarındaki otları biçmemesi ile ilgiliydi. Bir süredir ihmal edilen bir çalışma bu. Nitekim otobandan yangının karşıya geçmesini kolaylaştıran etken de buydu. 

Belediyelerde personel sayısı arttıkça, hizmet kapasitesi azalıyor diye düşündüm bu sırada. 

Aşırı sıcak ve fırtınanın etkisiyle, yangın hem hızlı ilerledi hem de baya geniş bir alana yayıldı. Yangın yollarının olmaması, karadan müdahaleyi baya zorlaştırdı. Gece havadan müdahale yapılamayınca da yangın büyüdükçe büyüdü. 

Çok farklı kurumlardan çok sayıda araç gereç ve personel olmasına rağmen, organizasyon yeterli değildi. Büyük bir çaba ve emek vardı şüphesiz ama bölgeyi bilen bir koordinasyon ile ekipler organize olmakta zorlanıyordu.

Aynı bölgede defalarca yangın söndürme çalışması izledim. Havadan müdahale ekipleri iyi eğitim almışlar doğrusu. Rüzgara rağmen hep tam isabet su boşaltıyorlar. 

İzmir Valisi, İzmir’deki dört yangının da elektrik kaçağı kaynaklı olduğunu açıkladı. Seferihisar, Çeşme, Foça ve Ödemiş’teki felaketler hep bu yüzden. Çok yazık değil mi? Bu öngörülemez bir şey mi? 

Peki, ölen insanlar, yanan ormanlar ve diğer canlıların hesabını kim verecek? Bu bir suç değil mi? 

Bir kamu davası gerekli bence. Makilik alanlar ve ormanların yanmasının hesabı bu davada görülmeli, ayrıca yurttaşlara ait çok sayıda yanan zeytin ağacına yönelik tazminat davası da açılmalı. 

Tabi ki saydığımız tüm bu değerler sadece ekonomik karşılığı olan şeyler değil. Bu yangın bölgenin ekolojik yapısını uzun yıllar eski haline gelemeyecek şekilde tahrip etmiştir. Makilik alanların kendini yenilemesi yıllar alacak ama maalesef bazıları birkaç yüzyıllık olan zeytin ağaçlarının yok oluşunu telafisi mümkün olmayacaktır. 

Duayla yağmur yağdırmaya ve yangın söndürmeye çalışan devlet kurumları olan bir ülkede bu işler o kadar zor ki. 

Bir de, yangın tüm hızıyla sürerken, gece vakti Port Alaçatı’da eğlence hız kesmediği gibi, yangın manzaralı selfiler de paylaşılıyordu. Ne kadar romantik bir gökyüzü değil mi?