ÇEŞME BU YÜKÜ TAŞIYAMAZ

Çeşme ve Alaçatı giderek yaşanmaz hale geliyor. Düzensizlik, plansızlık ve denetimsizlik nedeniyle obezleşen bir şehir oldu Çeşme. Kuşadası tecrübesi, para kazanma hırsı nedeniyle hiç işe yaramadı.

Restoran ve otellerden sonra Çeşme’de üçüncü sektör emlak ve inşaat sektörü. İnşaat ve imara yaslanarak gelişen şehir veya ülke olmaz. Hele bu kadar imar ve inşaat faaliyeti sağlıklı bir gelişme göstergesi hiç olamaz. 

Kıyı işgalleri, rezidans furyası, tarım alanlarının yağması… Bunlar sadece istemezükçülerin felaket tellallığı mı yoksa isterükçülerin yarattığı gerçek felaket mi?

Zaten dünya genelinde küresel ısınma ve iklim değişikliği diye bir felaket yaşanıyor. Uzun yıllar, çevreciler ve ekolojistlerin uyarıları dikkate alınmadan barbar bir kalkınma modeli benimsendi. Ozon tabakasında delinme ve incelme, ısınmanı artışı, kuraklık ard arda geldi. 

Gelelim Çeşme örneğine. Çeşme kurak bir bölge. Ovacıklı Ahmet Akgül hocam bunu şöyle ifade ediyor: “Benim çocukluğumun Çeşme’sine göre bugünkü Çeşme çöl.” 

Başlıyoruz eski Çeşme’ye ilişkin bilgileri konuşmaya. Göller, dereler ve kuyular ne oldu? Yüzyıllarca önce bölgede yel değirmenlerinin yanı sıra çok sayıda sel değirmeninden söz ediyor Osmanlı arşiv belgeleri. Bildiğiniz dört mevsim akan dereler varmış çok sayıda.

Ahmet Akgül hocam, Ovacık’ta 70-80 yıl öncesinde dört mevsim akan iki dereden söz ediyor. Ben de Germiyan’danörnekler veriyorum. Bazı bölgelerde Rumlar döneminden kalma dolaplı kuyular vardı. Yani kuyunun belli bir seviyesinden künklerle tarlalara akan su söz konusuydu. 

Merdivenlikuyu ve Güvecinlikteki kuyulardan yer altından hatlarla tarla ve bahçelere su akardı. Yani yaz aylarında bile kuyudaki su seviyesi, yer altı suları ile beslenir ve kanallar ile tahliye edilirdi.

Göller ve derelerden sonra yaz aylarına kadar suyu koruyabilen çok az kuyu kaldı artık bölgemizde. 

Su Çeşme’nin en önemli sorunlarından birisi. Rant beklentisi ile buradaki yapılaşmayı teşvik eden iktidar ve yerel yönetimler, Çeşme’nin geleceğini karartıyor. Denizden ters ozmos ile su elde edeceğiz masalı, bu sürdürülemez kalkınma için ileri sürülen bir yalan. 

Çeşme’ye bir şehir daha ekleyeceksiniz, su kaynaklarını tüketeceksiniz, bazı gruplar para kazanacak ve sonra kamu olarak siz, oranın su ihtiyacını, fosseptiğini, otoyollarını, otoparklarını karşılayacaksınız. Ne güzel değil mi?

Suya sadece bir meta olarak bakmak doğru değil. Epeyce bir süredir ve bugün de, yer altı suları kontrolsüz şekilde kullanılmaktadır. Bu doğru değil. Havuz ve çim için artezyen açmak ve kontrolsüz su kullanımı, Çeşme’de su kaynaklarının hızla sonunu getirmektedir. 

Tarımsal amaçlı kullanım için bile vahşi sulama yerine damlama sulama teşvik edilmesi gerekirken, villa havuzları ve çimleri için yeraltı suyu kullanmak/kullandırmak aymazlıktır.

Her yerin doğal kaynaklar bakımından bir kapasitesi vardır ve bu sonsuz değildir. Çeşme, şu anda bile taşıyabileceği kapasitenin üzerinde inşaat ve nüfus baskısı altındadır. Buna rağmen, bu bölgenin cazibesini rant üzerinden artırma girişimleri anlaşılır bir şey değildir. 

Felaket kapıyı zorluyor, görmüyor musunuz?